Informacje dla pacjentów w zakresie przygotowań do badań laboratoryjnych

Przygotowanie do badań ma ogromne znaczenie w procesie diagnostyki laboratoryjnej i wpływa na jakość uzyskanego wyniku. Jeśli nie chcą Państwo mieć wykonanego ponownego pobrania krwi, albo ponownie przynosić moczu do badań prosimy zapoznać się i zastosować poniżej przedstawione zasady.

Jak przygotować się do rutynowego badania krwi?

należy być na czczo i po przespanej nocy, w godzinach porannych tj. od 08.00-10.00
badanie nie powinno być poprzedzone wysiłkiem fizycznym
badanie krwi w przypadku kobiet nie powinno odbywać się w okresie miesiączki
badanie krwi nie powinno być poprzedzone okresem głodzenia
w przypadku badania hormonów u kobiet należy uwzględniać fazę cyklu miesięcznego

Jak przygotować się do badania moczu?

przed uzyskaniem próbki moczu należy zastosować podstawowe zasady higieny
wskazane jest wcześniejsze umycie narządów moczowo-płciowych, co jest szczególnie ważne u kobiet, u których bliskie sąsiedztwo odbytu i pochwy zwiększa ryzyko możliwości zanieczyszczenia pobieranego materiału
rutynowe badania ogólne moczu wykonuje się w tzw. pierwszej porannej porcji moczu (ze środkowego strumienia). Taki rodzaj pozyskiwania materiału zabezpiecza przed uzyskaniem fałszywie dodatnich wyników zawartości białka (białkomoczu) wynikającego z długotrwałej pozycji stojącej
należy unikać spożywania związków, które mogą znacząco wpływać na zmianę barwy moczu. Dotyczy to niektórych produktów żywnościowych (głównie: buraki, jagody, rabarbar) a także leków (np. nitrofurantoina, witamina B2, fenacetyna, fenytoina, błękit metylenowy).
przed pobraniem moczu nie powinno się również wykonywać nadmiernego wysiłku fizycznego, który może spowodować pojawienie się lub zwiększenie stężenia białek i ciał ketonowych w moczu
u kobiet mocz nie powinien być zbierany w czasie pomiędzy 2 dniem poprzedzającym okres menstruacji (krwawienia miesiączkowego) a 2 dniem po jego zakończeniu, ze względu na dużą ilość krwinek czerwonych i nabłonków uniemożliwiających uzyskanie wiarygodnych wyników badania
mocz pobiera się do suchego jednorazowego pojemnika (najlepiej jałowego, można je zakupić w aptece) w ilości ok. 100 ml z tzw. środkowego strumienia
pojemnik z moczem należy starannie opisać (imię i nazwisko, data i czas pobrania)
próbkę moczu w miarę możliwości należy jak najszybciej dostarczyć do laboratorium (najlepiej w ciągu 30 – 120 min, gdyż po tym czasie może dojść do zmiany pH, a także do nagromadzenia się bakterii)

Wymazy z gardła/migdałków/jamy ustnej/nosa/języka

wymazy należy pobierać na początku zakażenia (przed wdrożeniem antybiotykoterapii) lub co najmniej 5 dni po zakończonej antybiotykoterapii,
rano, na czczo, po przepłukaniu jamy ustnej przegotowaną wodą,
w godzinach porannych, przed przyjęciem pokarmów lub płynów dla uniknięcia spłukiwania bakterii bytujących na powierzchni migdałków i/lub błonie śluzowej gardła,
przed umyciem zębów (pasty do zębów zawierają substancje antybakteryjne, co może zafałszować wynik badania),
po wyjęciu protez zębowych,

Wymaz z języka

Materiał pobierany jest z miejsc zmienionych chorobowo. Przed pobraniem nie stosować środków przeciwbakteryjnych i/lub przeciwgrzybiczych w postaci płukanek i maści, nie płukać jamy ustnej.

Wymaz z nosa

Materiał pobierany jest bez względu na porę dnia. Co najmniej 2 godziny przed pobraniem wymazu nie stosować środków przeciwbakteryjnych lub innych leków w postaci kropli i maści do nosa.

Przed wykonaniem badania dobowej zbiórki moczu (DZM) należy zaopatrzyć się w zbiorczy plastikowy pojemnik z podziałką o objętości 2,5 litra oraz jednorazowy pojemnik do badania ogólnego moczu. Obydwa pojemniki można zakupić w aptece.

Pobieranie moczu do zbiórki dobowej

Przed rozpoczęciem dobowej zbiórki moczu (DZM) należ pobrać z laboratorium naważkę kwasu chlorowodorowego, który ma stanowić konserwant.

Zbiórkę moczu należy rozpocząć rano (np. o godzinie 6:00), a zakończyć następnego dnia o tej samej godzinie.

Pierwszą porcję moczu należy oddać do toalety. Kolejne porcje moczu łącznie z pierwszą porcją pobraną następnego dnia oddać do wcześniej przygotowanego pojemnika. Ważne jest aby pacjent sumiennie zbierał do pojemnika wszystkie porcje moczu.

Po zakończeniu zbiórki zebrany do pojemnika mocz dokładnie wymieszać i zmierzyć (odczytać z podziałki) jego objętość.

Porcję moczu o objętości ok. 50 ml przelać do pojemnika na badanie ogólne moczu.

Pojemnik dokładnie zakręcić i podpisać nazwiskiem, imieniem.

Na pojemniku zanotować dobową objętość moczu (w mililitrach).

Pojemnik dostarczyć do laboratorium/punktu pobrań w jak najkrótszym czasie.

Przed planowanym badaniem kału należy zaopatrzyć się w plastikowy, jednorazowy pojemnik najlepiej z łopatką/szpatułką (dostępne w aptekach). Przed oddaniem kału należy całkowicie opróżnić pęcherz moczowy.

Pobieranie kału do badań laboratoryjnych

Świeży kał pobiera się z kilku miejsc za pomocą łopatki/szpatułki do pojemnika, w ilości odpowiadającej wielkości orzecha włoskiego.

Należy unikać zanieczyszczenia materiału moczem oraz środkami chemicznymi używanymi do dezynfekcji toalet.

Pojemnik dostarczyć do laboratorium w jak najkrótszym czasie.

Jeżeli nie ma możliwości dostarczenia materiału do laboratorium bezpośrednio po pobraniu należy materiał przechować w temperaturze lodówki jednak nie dłużej niż 24 godziny.

Kał na badanie parazytologiczne pobiera się 3-krotnie w odstępach 3-5 dniowych. Zaleca się pobieranie nie wcześniej niż 2 tygodnie po zakończeniu kuracji antybiotykowej. Do defekacji nie używać czopków.

Pobranie kału na krew utajoną nie wymaga stosowania diety. Nie należy pobierać w czasie menstruacji. Alkohol, aspiryna i inne leki spożyte w nadmiarze w ciągu 48 godzin przed badaniem mogą dawać fałszywie dodatnie wyniki.

Przygotowanie Pacjenta do badania glukozy („cukier”we krwi)

Badanie glukozy we krwi należy wykonać:

rano, po spoczynku nocnym
na czczo, przynajmniej 12 godzin po ostatnim posiłku

Doustny test tolerancji glukozy 75 g glukozy (DTTG)

w aptece należy zakupić 75 g glukozy lub gotowy roztwór glukozy (płyn)

przed badaniem przez 3 dni należy stosować dietę o normalnej zawartości węglowodanów
pierwsze pobranie krwi: pacjent przychodzi do pobrania krwi rano, na czczo, po 8 godzinnym wstrzymaniu się od przyjmowania pokarmów oraz picia płynów, po przespanej nocy.
w ciągu 5 minut należy wypić roztwór glukozy
przez 2 godziny należy czekać w pozycji siedzącej bez wykonywania wysiłków fizycznych, bez spożywania dodatkowych posiłków (dozwolone jest wypicie niewielkiej ilości wody niegazowanej)
w przypadku trzypunktowej DTTG: pacjent ma pobranie na czczo, kolejne pobranie będzie 1 godzinę po obciążeniu, oraz 2 godziny po obciążeniu
w przypadku dwupunktowej DTTG: pacjent ma pobranie na czczo, oraz 2 godziny po obciążeniu
badania nie wykonuje się w okresie ostrych stanów chorobowych, stanów gorączkowych